आरोप र अनुसन्धानको विवरण
पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल निर्माणमा अहिलेसम्मकै सबैभन्दा ठूलो भ्रष्टाचार भएको आरोप सामने आएको छ। अख्तियार दुरुपयोग अनुसन्धान आयोगले गरेको प्रारम्भिक अनुसन्धानमा कम्तीमा १० अरब रुपैयाँको अनियमितता भएको तथ्य फेला परेको स्रोतले जनाएको छ।
अख्तियारले ५ जना वरिष्ठ अनुसन्धान अधिकारीहरूको विशेष टोली गठन गरी विमानस्थल निर्माणका सम्पूर्ण दस्तावेज, ठेक्का सम्झौता, भुक्तानी विवरण, तथा प्राविधिक प्रतिवेदनहरू जाँच गरिरहेको छ। टोलीले बिहीबार विमानस्थल स्थलगत निरीक्षण समेत गरेको थियो।
अनियमितताका प्रमुख क्षेत्रहरू
अख्तियारको अनुसन्धानमा निम्न क्षेत्रहरूमा अनियमितता भएको पाइएको छ:
बढाइएको लागत: प्रारम्भिक अनुमान २२ अरब रुपैयाँ रहेकोमा अन्तिम लागत करिब ४० अरब रुपैयाँ पुगेको। यो वृद्धि पुष्टि गर्न सक्ने कुनै तार्किक आधार नभएको।
ठेक्का प्रक्रिया: चिनियाँ कम्पनी CAMC Engineering लाई बिना प्रतिस्पर्धा ठेक्का दिइएको र कम्पनीले भने सब-कन्ट्र्याक्ट मार्फत काम गराएको।
गुणस्तरहीन सामग्री: प्राविधिक परीक्षणमा धावनमार्गको कालोपत्रे र टर्मिनल भवनको निर्माण सामग्री नेपाली मापदण्ड अनुरूप नभएको पाइएको।
अग्रिम भुक्तानी: कामको प्रगति अनुपात भन्दा धेरै बढी रकम अग्रिम भुक्तानी गरिएको।
म्याद थप: वास्तविक आवश्यकता बिना बारम्बार म्याद थप गरी प्रत्येक पटक थप रकम निकासा गरिएको।
उच्च तहका व्यक्तिहरूको संलग्नता
अनुसन्धानले तत्कालीन नागरिक उड्डयन मन्त्री, पर्यटन सचिव, नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका महानिर्देशक र तत्कालीन प्रधानमन्त्रीको कार्यालयसम्म संलग्नता देखाएको स्रोतले जनाएको छ। प्रधानमन्त्रीको कार्यालयबाटै ठेक्का प्रक्रिया छिटो टुंग्याउन दबाब दिइएको आरोप छ।
अख्तियारका प्रवक्ता श्याम प्रसाद भण्डारीले भने, “हामी यस मामिलामा संलग्न कुनै पनि व्यक्तिलाई छुट दिने छैनौं। पदीय हैसियत जे भए पनि कानुनी कारबाही अगाडि बढाइनेछ।”
सम्भावित कारबाही
अख्तियारले आगामी हप्ता निम्न कदमहरू चाल्ने जनाएको छ:
नागरिक उड्डयन प्राधिकरणका तत्कालीन महानिर्देशक र ५ जना वरिष्ठ इन्जिनियरहरूलाई बयानका लागि बोलाइसकेको
तत्कालीन मन्त्री र सचिवलाई आगामी हप्ता बयानका लागि बोलाउने तयारी
CAMC Engineering का नेपाल प्रतिनिधिहरूसँग स्पष्टीकरण माग गरिने
प्रधानमन्त्री कार्यालयबाट सम्बन्धित निर्णय र निर्देशनहरूको विवरण माग गरिने
राजनीतिक प्रतिक्रिया
प्रमुख विपक्षी दलले यो मामिलामा संसदमा छानबिन समिति गठन गर्न माग गरेको छ। प्रमुख विपक्षी दलका प्रवक्ताले भने, “यो अहिलेसम्मकै सबैभन्दा ठूलो भ्रष्टाचारको मामिला हो। यसमा संसदीय छानबिन हुनुपर्छ र दोषीलाई कडा कारबाही गरिनुपर्छ।”
सत्तापक्षका प्रवक्ताले भने आरोपहरूमा कुनै सत्यता नभएको र यो केवल राजनीतिक षड्यन्त्र मात्र भएको दाबी गरेका छन्।
पोखरा विमानस्थलको वर्तमान स्थिति
पोखरा अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थल २०७९ साल पुस १ गते उद्घाटन भए पनि पूर्ण क्षमतामा सञ्चालनमा आउन सकेको छैन। विमानस्थलमा निम्न समस्याहरू देखिएका छन्:
धावनमार्गको लम्बाइ अन्तर्राष्ट्रिय मापदण्ड अनुसार पूर्ण नभएको
नजिकैको पहाडका कारण ठूला विमान उडान भर्न समस्या
अन्तर्राष्ट्रिय उडानहरू अत्यन्त न्यून रहेको
उपकरणहरू पूर्ण रूपमा कार्यान्वयनमा नआएको
जनताको प्रतिक्रिया
पोखरा क्षेत्रका नागरिकहरूले विमानस्थल निर्माणमा भएको भ्रष्टाचारको विरोधमा प्रदर्शन गर्न थालेका छन्। पोखरा पर्यटन व्यवसायी संघका अध्यक्ष गोपाल भट्टराईले भने, “हामीले विश्वस्तरीय विमानस्थलको आशा गरेका थियौं तर यसको निर्माणमा भएको भ्रष्टाचारले हामीलाई निराश बनाएको छ। दोषीलाई कडा कारबाही हुनुपर्छ।”
विमानस्थल क्षेत्रका स्थानीय बासिन्दाहरूले जग्गा अधिग्रहणमा समेत व्यापक अनियमितता भएको आरोप लगाएका छन्।
अख्तियारले आगामी एक महिनाभित्र अनुसन्धान प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्ने जनाएको छ। यदि आरोप प्रमाणित भएमा, यो नेपालको इतिहासमै सबैभन्दा ठूलो भ्रष्टाचार मध्ये एक हुने विश्लेषकहरूको भनाइ छ।
